Hem şehir kullanımında hem de spor faaliyetlerinde ayakkabı seçimi konforumuz ve sağlığımız için çok önemlidir.
Ancak doğa yürüyüşü , Trekking , dağcılık gibi daha sert dış etkenlere maruz kaldığımız aktiviteler için üretilen
outdoor ayakkabı modellerinden sizin için doğru olanı seçmek biraz daha karmaşık olabilir. Peki Outdoor Ayakkabı nedir ?
Eğer bugünlerde outdoor ayakkabı tavsiyesi , Trekking ayakkabı tavsiyesi arıyorsanız veya kafanızda "En iyi Outdoor Bot Hangisi ?" ,
"Outdoor ayakkabı alırken nelere dikkat edilmeli ?" gibi sorular varsa blog yazımızı okumaya devam edin...
Son yıllarda kamp ve doğa yürüyüşü gibi açık havada yapılan faaliyetlere olan ilgi ülkemizde de giderek artmaya başladı .
Daha önceki yazılarımızda " kamp için gerekli malzemeler nelerdir? " ,
" Outdoor Giyim Nedir ? " gibi konulardan bahsederken ;
bu faaliyetlerde genelikle teknik açıdan biraz daha üstün malzeme ve kıyafetler kullanılmasının daha doğru olduğunun altını çizmiştik.
Aslında Outdoor Ayakkabı Nedir ? Outdoor Bot Nedir ? ya da " Outdoor Ayakkabı nasıl olmalı ? "diye tavsiye arayanlara verilecek cevap da farklı değil.
Hiking - Günübirlik doğa yürüyüşleri , Trekking , Dağcılık gibi daha zorlu şartlarda kullanılacak bu ayakkabıların da bizi koruyacak , konformuzu ve performansımızı arttıracak farklı özelliklere sahip olmasını bekliyoruz.
Outdoor Mağazalarına gittiğinizde veya internette dolaşırken birbirine benzer ve oldukça farklı görüntüye sahip outdoor ayakkabı ve botları incelediğinizde etiketlerinde veya açıklamalarında
"Waterproof" ,"Gore-Tex" , "Vibram Taban" veya Dinamik su geçirmezlik testinde en az şu kadar adıma kadar su geçirmez outdoor ayakkabı . vs gibi birçoğumuzun bilmediği bazı özelliklerden bahsedilir.
Şimdi adım adım kullanım amacınıza uygun olan outdoor ayakkabıyı seçmenize yardımcı olacak bu özelliklerden bahsedeceğiz.
OUTDOOR AYAKKABI ALIRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİ :
Outdoor Sporların ülkemizde artmasıyla birlikte outdoor ayakkabıların şehirde de kullanımı artmıştır.
Buna paralel olarak hem yabancı hem de yerli outdoor ayakkabı markaları tüketicilere farklı fiyat skalalarında
daha fazla kadın ve erkek outdoor ayakkabı modelleri sunmaya başladı. Eğer bu aralar outdoor ayakkabı ya da outdoor bot
almayı düşünüyorsanız , aşağıdaki özelliklere dikkat etmelisiniz.
Almayı düşündüğünüz Outdoor ayakkabı ne zaman giyilir ? Outdoor Ayakkabı yazın giyilir mi ? Outdoor ayakkabı şehirde giyilir mi ? gibi sorulara cevap
bulabilmek için Tipi ve Bileşenleri hakkında biraz araştırma yapmanızda fayda vardır.
Yazımızın devamında tüm bu konular hakkında temel bilgilere sahip olacaksınız .
( yazı biraz uzun olduğu için ilgili başlığa hızlı ulaşmak için üzerlerine tıklayabilirsiniz. )
OUTDOOR AYAKKABI MODELLERİ :
Outdoor Ayakkabı Modellerini kullanım amaçlarına göre ; Doğa Yürüyüşü Ayakkabıları , Doğa Yürüyüşü Botları ve Trekking Dağcılık Botları olarak 3 Temel Sınıfa Ayırabiliriz.
Şimdi tek tek biraz detaya girelim.
Doğa Yürüyüşü Ayakkabıları :
Esnek Orta tabanlı genellikle “bileksiz” ( ya da yarım bilekli ) üretilen Doğa Yürüyüş Ayakkabıları gündüz yapılan yürüyüşler için idealdir.
Son yıllarda bu modeller çok ağır olmadıkları ve şık görünüme sahip oldukları için şehirde de kullanılmaktadır.
Eğer çok ağır bir çantanız yoksa yine son yıllarda popüler olan Patika Koşusu Ayakkabılarını da bu amaçla kullanabilirsiniz.
Tırmanış bölgesine ulaşırken kullanılmak üzere tasarlanmış olan “Approach” Kaya Yaklaşım Ayakkabıları da genellikle bileksiz olması ve asıl amacının yanı sıra hafif doğa yürüyüşleri ve şehirde de kullanıldığı için bu sınıfa ekleyebiliriz.
Ancak bu ayakkabıların tabanları serttir ve alışık değilseniz şehir kullanımında size rahatsız edebilir,
doğa yürüyüşlerinde ise bileksiz olması ayak burkulmalarına karşı dezavantaj oluşturmaktadır.
Doğa Yürüyüşü Botları :
Daha önceki yazılarımızda açıklamaya çalıştığımız “Hiking nedir?” (Blog yazımıza göz atabilirisiniz) kavramı maalesef çoğu zaman “Trekking” olarak
yanlış anlamda kullanıldığı için birçok kişi bütün Doğa Yürüyüşü Botlarını “Trekking Botu” ve Doğa Yürüyüş ayakkabılarını da "Trekking ayakkabısı" olarak tanımlamaktadır ve bu şekilde satılmaktadır.
Eğer "hiking ve trekking arasındaki fark" tam olarak anlaşılırsa Outdoor Botları ve Outdoor Ayakkabıları sınıflandırmak daha kolay olacaktır.
Orta ve Yüksek Bilekli Doğa Yürüşü Modelleri ; Günlük doğa yürüyüşleri (hiking) ve hafif yüklü sırt çantaları ile yapılan kısa yürüyüşler için idealdir.
Genellikle kolay esnerler ve ayağınıza tam uyum sağlaması için kulanılması gereken “alıştırma süresi” daha kısadır.
Ancak ; ağır sırt çantaları ile kullanılmak üzere tasarlanmış botların sağladığı destek ve dayanıklığa sahip değildir.
Trekking & Dağcılık Botları :
Yurtdışından "Backpacking" Botları diye de adlandırılan bu sınıftaki botlar dağlık arazilerde ağır bir sırt çantasıyla çok günlük yapılan faaliyetler için tasarlanmıştır.
Daha iyi bir destek için ayak bileklerini saran yüksek bir bilekliğe sahiptirler ve orta tabanları daha serttir.
Sivugin Erkek Outdoor Polar Ceket Modelimizin Tanıtımını aşağıdaki Videoda Görebilirsiniz
OUTDOOR AYAKKABI BİLEŞENLERİ NELERDİR ?
Outdoor Ayakkabı Modellerinin Özelliklerini ve ürün açıklamalarını okuduğunuzda ; Üst Kısım , Astar ve Taban özelliklerinin yazdığını
görmüşsünüzdür. Peki burada yazan malzeme özellikleri neyi ifade etmektedir , hangisi daha iyidir ? Şimdi tek tek detaylara bakalım.
SAYA ( Ayakkabının üst Kısmı )
Kullanım amacına göre Outdoor ayakkabılarının üst kısmında farklı deri tipleri ( sırçalı yarma deri , nubuk , süet ) , naylon ve sentetik
delikli kumaşlar birlikte veya tek başına kullanılmaktadır.
Örnek vermek gerekirse ; Tamamen hakiki sırça deriden yapılan ve Ağır bir sırt çantasıyla yapılan uzun yürüyüşler için tasarlanan modeller
dayanıklı ve su direnci yüksektir . Ancak yarma sırça deri ve sentetik delikli kumaşların birlikte
kullanıldığı modellerle kıyaslandığında daha ağır ve nefes alabilirlik değerleri düşüktür.
Büyükbaş hayvan derilerinin sırça yüzeyinin zımparalanması ile elde edilen kısa lifli ve kadifemsi görünümde olan nubuk ise suya ve aşınmaya karşı dayanıklıdır.
Nubuk deri gerçek deri midir diye sorulacak olursa evet gerçek deridir ve Outdoor Ayakkabılarda sıklıkla kullanılır.
Daha ekonomik modellerde sadece sentetik kumaş ve deriler kullanıldığını da görürsünüz .
Bunlar daha hafif ve daha hızlı kurur ancak bu modellerde daha fazla dikiş kullanıldığı için dayanımları daha düşüktür.
Bazı outdoor ayakkabı modellerinin burun kısmında , parmaklarınızı ve ayakkabınızı dışarıdan gelebilecek etkilere karşı koruayacak ( taş vs )“çarşak bandı” bulunur.
İÇ ASTAR :
Genellikle Outdoor Ayakkabıların Etiketlerinde ve / veya üzerlerinde Gore-Tex®, DryVent®, HydroSeal®, ClimaShield, Novadry gibi yazılar görürsünüz.
Bunlar aslında ayakkabılara su geçirmezlik ve nefes alabilirlik gibi özellikleri veren membran diye adlandırılan malzemelerin ticari isimleridir.
Ana markadan bağımsız olarak farklı markalar aynı membranları kullanabilmektedirler. Bu özel malzemelerin üzerlerinde bulunan delikler hava moleküllerinden büyük,
su moleküllerinden küçük olacak şekilde tasarlanmıştır. Dolayısıyla terlemeyle oluşan su buharı bu deliklerden tahliye olur ve ayağınız kuru kalır.
Aynı zamanda su molekülleri bu deliklerden geçemediği için ayakkabıya su geçirmezlik özelliği kazandırmış olur.
Dinamik su geçirmezlik testinde ; Ayakkabının bütünü, belirli bir derinlikteki suyun içinde, döner ıslak fırçaların mekanik eylemine tabi tutulur ve gözlem yapılır.
Ancak; bilinmelidir ki bu tarz tanınmış membranlara sahip outdoor ayakkabı ve montlar bile sonsuza kadar 100% Su geçirmezliğe sahip değildir. Belirli bir adım sayısı sonrasında uzun süre
su içinde yürüdüğünüzde çok güvendiğiniz outdoor ayakkabı su geçirmez özelliğini kaybedecektir.
YALITIM :
Yüksek irtifa faaliyetlerinde Kar ve buzullarda yürürken ekstra sıcaklık için bazı dağcılık botlarına sentetik yalıtım eklenir.
ORTA TABAN :
Orta Taban genellikle birçok modelde alt tabandan farklı renkte gözüken ve Outdoor Ayakkabının Sertliğini belirleyen en önemli malzemedir.
Şehir kullanımında sert bir orta taban iyi değilmiş gibi görünse de ; arazide kullanıldığında oldukça konfor sağlar.
Arazide bulunan sert bir taşa bastığınızda ; sert bir orta tabanlı outdoor ayakkabıda çok az hissederken;
yumuşak orta tabanlı bir spor ayakkabıda çok fazla hissedersiniz. En yaygın orta taban malzemeleri EVA (etilen vinil asetat) ve poliüretandır.
=> EVA malzemeler daha hafif ve daha ucuzdur , gerektiğinde Farklı yoğunluklarda kullanılır.
=> Poliüratan ise daha dayanıklıdır ve genellikle Trekking ve Dağcılık Botlarında kullanılır.
İÇ TABAN :
Ayakkabının iç kısmında ayak tabanımızla temas eden kısımdır. Genellikle Üst kısmı nefes alabilir bir kumaş vardır
ve ayak çevresinde gerektiğinde sıkı bir destek sağlamak için EVA kullanılır.
ALT TABAN :
Alt taban yürünen yüzey ile temas eden bölümdür ve Outdoor Ayakkabılarında Alt Taban olarak genellikle Kayma Direnci Yüksek Kauçuk kullanılır.
Dağcılık ve Trekking botlarına Karbon gibi katkı malzemeleri de eklenerek sertlik derecesi arttırılmaktadır .
Dağcılık ve Trekking Botlarının alt tabanında daha kalın ve derin girinti çıkıntılar vardır. Geniş aralıklı çıkıntılar çamurun daha kolay dökülmesini sağlar.
Topuk bölgesinin açıkça belirlenmiş olması ise dik inişlerde kayma şansınızı azaltır.
Peki Outdoor ayakkabıların altında logosunu gördüğünüz Vibram Taban nedir? Outdoor Ayakkabılarında en bilinen taban markası Vibram ‘dır.
İtalyan bir dağcı tarafından kurulan bu firma 1930’lu yıllardan beri bir çok outdoor markasına taban üretmektedir.
Bazı outdoor markaları bu süreçte Vibram Taban kullanmak yerine kendi taban teknolojilerini de geliştirmiştir ve başarı ile kullanmaktadır.
Bu sebeple; tercih edeceğiniz ayakkabının Vibram taban olmaması kalite anlamında kötü olduğu anlamına gelmez . Sadece Vibram bu iş üzerine uzmanlaşmış ve dünyaca ünlü birçok marka tarafından tercih edilen
bir firma olduğu için, standartlaşmış üstün bir kalite anlayışıyla üretim yaptığı için tercih edilmektedir.
OUTDOOR AYAKKABI FİTİ (AYAĞINIZA UYUMU)
Outdoor Ayakkabılar ayağınıza tam oturmalı ve ayak parmaklarını kıpırdatabilmek için ufak bir boşluğa sahip olmalıdır .
Outdoor Ayakkabıları test etmek için en uygun zaman , ayaklarımızın biraz şiştiği zaman olan gün sonudur.
Ayrıca deneme yaparken mutlaka faaliyetlerde giymeyi düşündüğünüz bir çorap ile deneme yaparsınız daha doğru bir tercih yapmış olursunuz.
Ayaklarınızın konforunda çorap seçimi çok önemlidir. Doğa yürüyüşü gibi faliyetlerde pamuklu çoraplar yerine sentetik çoraplar tercih etmelisiniz.
Çünkü yürüyüşler sırasında ayaklarınız terler ve pamuklu çoraplar teri sünger gibi emer ve ıslak kalarak ayaklarınızın su toplamasına neden olabilir.
Sentetik çoraplar ise , oluşan teri çorabın dış yüzeye taşıyarak buradan buharlaşmasını sağlar ve eğer nefes alabilen bir ayakkabı giyiyorsanız oluşan
ter su buharı olarak ayakkabının dışına çıkar ve ayaklarınız kuru kalır.
Kısaca ;
Yukarıda anlatmaya çalıştığımız gibi outdoor ayakkabı & trekking ayakkabı tavsiyesi arıyorsanız ya da en "En iyi Outdoor Bot Hangisi" gibi soruların herkes için tek bir cevabı
yoktur. Birçok outdoor malzemesinde olduğu gibi En iyi Outdoor Ayakkabı ya da Bot kullanım amacınıza en uygun olanıdır ve bu kişiden kişiye göre değişmektedir. Herkes tarafından çok beğenilen ve tavsiye
edilen bir outdoor ayakkabı ya da bot ayak yapınızdan dolayı sizi rahatsız edebilir. Bu sebeple; Outdoor Ayakkabı ya da Botlar çok sıklıkla almadığımız ve genellikle fiyatları yüksek
ürünler oldukları için öncelikle kullanım amacınızın ve ihtiyacınızın ne olduğunu belirlemeli ve buna göre ürünlerin özelliklerini çok detaylı incelemenizi tavsiye ederiz.
Ürüne karar verdikten sonra ; eğer outdoor mağazasından almayı düşünüyorsanız , bir trekking çorabıyla ayakkabıyı giymeli ve mağaza içinde bir süre ayakkabıyı denemenizde fayda vardır. Genellikle
outdoor mağazalarında çalışanlar bu sporlarla ilgilendikleri için çekinmenize gerek yok - zaten normal şartlarda sizi bu şekilde yönlendirmeleri gerekir.
Eğer ürünü internetten sipariş vermeyi düşünüyorsanız , satıcı ile öncesinde iletişime geçerek iade şartlarını sormanızı da tavsiye ederiz. Bildiğiniz gibi , ayakkabı ve botların
dış ortamda kullanılmış olması durumunda mağaza ürün iadesini okeylemeyebilir. Bu sebeple , sipariş ulaştıktan sonra mağazada olduğu gibi yine yürüyüşlerde kullanacağınız bir çorapla
ev içinde mümkün olduğu kadar ayakkabıyı denemenizde fayda var.
BONUS : OUTDOOR AYAKKABI NASIL BAĞLANIR ?
Birçoğumuz outdoor ayakkabıları diğer ayakkabılarımızla aynı şekilde bağlıyoruz.
Ancak , uzun yürüyüşler sırasında outdoor ayakkabılarınızın ayağınızı rahatsız ettiğini hissederseniz,
aşağıdaki basit bağlama tekniklerini hatırlamanız konforunuzu arttıracaktır.
1 - Cerrah Düğümü :
Eper topuğunuz yürüyüş esnasında kayıyorsa, ayakkabı içinde çok fazla boşluk olduğunun göstergesidir.
Uzun Yürüyüşlerde çok fazla tekrarlanacak bu hareket sonucu su toplama sorunu yaşayabilirsiniz.
Bu sebeple resimde görüldüğü gibi 2 defa oldukça basit olan cerrah düğümü atarsanız topuğunuz kaymasını engellersiniz….
2 - Pencere Bağlama :
Eğer iyi bağlanmış botlarınız ayağınızın üstünde bir basınç noktası oluşturmaya başlarsa, resimde
görüldüğü gibi bir sıra boş geçerek yapacağınız "pencere bağlama" sorunu hafifletmeye yardımcı olabilir.
3 – Ayak Parmağı Rahatlatma
Eğer yürürken ayak parmaklarınızda acı duyuyorsanız , resimde görüldüğü gibi en alttaki sırayı boş geçerek bağcıklarınızı
bağladığınızda , ayakkabının içindeayak parmaklarınıza daha fazla alan açarak rahatlamasını sağlayabilirsiniz.
Yazımızın başlangıcında bahsettiğimiz gibi , outdoor faaliyetlerinde kullanılan tüm malzemelerin teknik anlamda üstün performans göstermesini bekleriz.
Bu sebeple doğa yürüyüşlerinin keyfini çıkarabilmek için outdoor ayakkabı almayı düşünüyorsanız iyi bir araştırma yapmanızı tavsiye ederiz.
Umarız yukarıda vermiş olduğumuz bilgiler size yardımcı olmuştur.
Eğer bu yazıyı faydalı bulduysanız Kampçılık ,Doğa Yürüyüşü , Dağcılık ile ilgilenen arkadaşlarınıza paylaşırsanız çok seviniriz.
